اصول حفاظت ونگهداری وبازرسی دیگ های بخار
دیگ بخارمنبع تحت فشاردوجداره ای است که به یک جدارآن حرارت می دهند و جداردیگر حرارت را به سیال (آب) داخل آن انتقال می دهد.
باتوجه به قیمت بالای دیگ بخاروهزینه های بالای تعمیرات ناشی ازخرابی های جدی دیگ های بخار همچون تعویض لوله وصفحه های نگهدارنده لوله های آتش خواروغیره وهمچنین پوسیدگی بدنه دیگ بخار(درام )وعلاوه براین وقفه تولیدکه دربسیاری ازصنایع به تعطیلی منجرمی شودودربسیاری از موارد عدم استفاده صحیح ازدیگ های بخارباعث خرابی کل سیستم تاسیسات یک واحدصنعتی وخسارات جبران ناپذیرمی گرددامااین فقط ازلحاظ جنبه های اقتصادی بودازهمه مهمترعدم استفاده صحیح ازدیگ های بخارباعث آسیب های جدی به افراد وجراحات شدید منجربه فوت می گردد.
دربسیاری ازمواردانفجاریک دیگ بخارتاشعاع زیادی افراد راتهدید می کندومنجربه تخریب ساختمان های مجاوروخسارات شدید به تاسیسات وساختمانه های اطراف می شود.
به طورکلی خطرات دیگ های بخار به سه دسته اند:
۱- خطرات ناشی ازانفجار وترکیدن دیگ بخار
۲- خطرات ناشی ازاحتراق وآتش سوزی
۳- خطراتی که باعث خسارات جدی به دیگ بخار وتاسیسات آن می شود.
برای جلوگیری ازبروز این خطرات طراحی دیگ های بخار باید براساس استانداردهای بالائی باشندو توسط سازندگان ذی صلاح باشدوحتی تعمیرات اساسی دیگ بخارباید توسط افراد خبره وموردتاییدوزارت کارصورت گیرد.
اصولاشرکت های سازنده به همراه دیگ بخار دستورالعمل ها وبازرسی ها وبازدید های لازم وهمچنین نقشه های نصب وراه اندازی وتعمیرات راارئه می دهندکه بخشی ازآنها بایدتوسط مهندسین وتکنسین هاصورت گیردوقسمتی ازعملیات بصورت دستورالعمل های روزانه به اپراتورهاآموزش داده می شوداین دستورالعمل ها وبازرسی هابصورت روزانه ، هفتگی، ماهانه ،سه ماهانه ، شش ماهانه وسالانه است که شرح هریک ازاین بازرسی هاونکات موردبازرسی ارائه می شود.
بازدید ها و بازرسی های روزانه:
بازرسی های روزانه دریک فرم چک لیست گنجانهده شده که توسط اپراتورها درهرشیفت بازرسی بصورت روزانه ثبت وبایگانی می شوددرضمن بازرسی مواردلازم گزارش می شود.
این بازرسی هاشامل:
۱- تست سختی آب (Mack up)درهرشیفت یکبار
۲- بازدید فشارسوخت وثبت آن هر۲ساعت یکبار
۳- بازدیدازپمپ های تغذیه آب هرشیفت یکبار
۴- کنترل وثبت دمای گازهای خروجی دودکش هر۴ساعت یکبار
۵- ثبت فشاربخارهرساعت ۱بار
۶- بازکردن سوپاپ های اطمینان بطور دستی بااهرم هادرهرشیفت یکبار
۷- بازدیدازشیشه های آب نما وکنترل سطح آب وتخلیه آب ستون های فلوتر(Blow down) هرشیفت یکبار
۸- زیرآب زن باشیرتخلیه زیردیگ بخار(Blow down)هرشیفت یکبار
۹- بازدیدازوضعیت شعله مشعل
بازرسی های هرهفته یکبار:
۱- تمیزکردن لامپ فتوسل بادستمال نرم وتمییز
۲- آچارکشی وروان کاری اتصالات متحرک سروموتورومحورهای دمپرهاوشیرپروانه ای وسیم های کشنده و…
۳- بررسی چراغ های هشداردهنده
۴- بررسی کنترل ایمنی (Limit control)
۵- نشت یابی و رسیدگی به سروصدا،لرزش وهرگونه شرایط غیرعادی
۶- بررسی عملکرددرست تراپ های زیرهدرها
۷- روان کاری شیرهای خروجی بخاروآب تغذیه
بازرسی های ماهانه :
۱- بازرسی وکنترل عملکرداحتراق
۲- تجزیه وتحلیل احتراق
۳- بررسی عملکرد درست بادامکها(Cams) نصب شده روی مدولیشن موتور
۴- بررسی نشت دود
۵- بررسی ویافتن نقاط داغ روی بدنه دیگ بخار
۶- بررسی گزارش های روزانه وتجزیه وتحلیل آنها
۷- بازدیدازتابلوبرق وآچارکشی اتصالات
۸- تکرار بازرسی های هفتگی
بازرسی های سه ماهه دیگ های بخار تعریف دیگ بخار
۱- تمیز کاری قسمت های متحرک واتصالات کششی دریچه های هوا وسوخت وکشیدن دستمال آغشته به گازوئیل بر روی سیم های کشنده
۲- باز کردن قسمت های جرقه زنی (Fham Prab) وسمباده کشیدن به سر الکترود ها وحذف رسوبات ناشی از احتراق
۳- روغن کاری پرسوئیچ ها به روش قطره ای
۴- گریس کاری بلبرینگهای الکتروموتور مشعل وفن دمنده (Blower)
۵- گریس کاری پمپ های تغذیه آب
۶- تکرار بازرسی های ماهانه
۷- بررسی وبازدید کنترل برنامه وآمپلی فایر وتمیز کردن رله ها و روانکاری و آچارکشی اتصالات برق
بازرسی های ۶ ماهه دیگ های بخار :
۱- بازدید از محفظه های احتراق پاس ۱و۲و۳و تجزیه وتحلیل احتراق از لحاظ تجمع دوده وخورندگی
۲- بازدید از قسمت جلوی کوره وبازرسی آجرهای نسوز وداخل کوره
۳- تعویض واشر های آب بندی دریچه های دست رو وآدم رو (Hand hold ) و(Manlold)
۴- بازکردن ستون های فلوتر وشستشوی داخل ستون وتعویض شناور های فلوتر وتعویض کنترل سطح آب ها در صورت لزوم
۵- شستشوی مسیر لوله های مسی کنترل ودرجه نشان دهنده فشار بخار
۶- نشتی گیری مسیر خط گاز و آچار کشی اتصالات وبازدید از هیدرو موتور ودیافراگم های شیرهای اصلی گاز
۷- تمیز کاری پروانه Blowr ومسیر های عبور هوا
۸- تعویض شیشه های آب نما وآب بندی گلوئی شیر های آب نما
۹- بازدید از پشت لوله های آتش خوار از لحاظ رسوب گرفتگی
۱۰- تکرار عملیات وبازرسی های سه ماهه
۱- باز کردن دریچه های manhold وباز دید از داخل دیگ وبررسی میزان رسوبات وخورندگی از داخل
۲- تمیز کردن لوله ها وزدن برس ومیل به منظور حذف کامل رسوبات ناشی از احتراق وشستشو آنها با آب تحت فشار
۳- تعویض واشر های نسوز دریچه های محفظه های احتراق
۴- شستشوی داخل ذیگ ودر صورت وجود رسوب بیش از حد، رسوب گیری با دیس کیلر
۵- آچارکشی کلیه اتصالات مسیر بخار
۶- تعمیر وروانکاوی سوپاپ های اطمینان
۷- تعویض قطعات وشیر های خورده شده
۸- انجام عملیات تست هیدرواستاتیک وضخامت سنجی توسط افراد ذی صلاح وشر کت های مورد تائید وزارت کار
۹- تکرار عملیات ۶ ماهه وسه ماهه
تست هیدرواستاتیک :
تست هیررو استاتیک حداقل هر سال کیابر باید توسط شرکت های مورد تائید وزارت کار وبا صلاحیت روی دیگ های بخار صورت گیرد ویکی از الزامات آئین نامه ایمنی دیگ های بخار است قبل از عمل تست هیدرواستاتیک از کارکرد صحیح فشار سنج دیگ بخار وکالیبره بودن آن باید مطمئن شویم برای انجام آزمایش پس از سرد شدن دیگ بخار اقدام اقدام ئبه تخلیه آب آن از طریق شیر تخلیه وباز کردن شیر هوا گیری می کنیم پس از تخلیه کامل ستون های فلوتر، کنترل فشار (Limit Stat): شیشه های آب نما وشیر خروجی بخار وهم چنین شیر تخلیه زیر آب دیگ وهمه فلنج های باز شده را به وسیله درپوش مقاوم کاملا آب بندی می کنیم به جر مسیر ورودی آب تغذیه وشیر هواگیری تمامی فلنج ها باید مسدود شود درمرحله بعد باید درب کوزه وکلیه دریچه های محفظه احتراق باز شود. در صورتی که دیگ نشتی داشته باشد نقاط علامت گذاری شده را والس زنی برای لوله ها وجوشکاری برای سایر نقاط آب بندی می کنیم . اصول حفاظت ونگهداری وبازرسی دیگ های بخار
عده ای از متخصصین اعتقاد دارند که نیاز به باز کردن هیچ یک از ضمائم دیگ بخار نیست وفقط شیر های شیشه های آب نما را می بندند و با بالا بردن فشار سوپاپ اطمینان اقدام به تست هید رواستاتیک می کنند ومعتقدند بهتر است کلیه شیر ها وسوپاپ های اطمینان نیز تست شوند ومشکلات باز وبسته کردن وهزینه اضافی را نداشته باشندطبق ماده ۱۲ آئین نامه دیگ های بخار الزام به باز کردن همه قطعات وبستن درپوش کرده است . نکته : هنگامی که دیگ سرد است نباید یا آب خیلی داغ پر شود وبالعکس زمانی بدنه دیگ داغ است هیچ گاه نباید یا آب سرد پرکرد که بسیار خطرناک است وایجاد ضربات وتنش های شدیدی می کند .
ضخامت سنجی دیک های بخار:
یکی از آزمایشات سالیانه ضخامت سنجی دیگ های بخار ومنابع تحت فشار است که در مورد دیگ های بخار معمولا پس از عملیات تست هیدرواستاتیک انجام می شود.ضخامت سنجی به وسیله دستگاههای آلتراسونیک انجام می گیرددستگاه آلتراسونیک ضخامت سنجی تشکیل شده از یک سیستم الکترونیکی که برروی آن یک صفحه نشاندهنده وجود دارد به وسیله دکمه هائی قابلیت برنامه ریزی است که برای فلزات مختلف ئتبدیلات در واحد های اینچ ومیلی متر قابل تنظیم است با اتصال Prob یا سنسور مخصوص به دستگاه نقاط حساس وتعیین شده به وسیله شرکت سازنده دیگ بخار پس از تمیز کردن وسنباده زدن (سند بلاست) نقاط تعیین شده با نوعی گریس مخصوص آن نقاط را کمی چرب می کنند وپراب راروی الین قسمت ها قرار می دهند قبلا دستگاه را کالیبره می کنند وتنظیم شده است با قرار دادن Probبرروی نقاط عددی را بر روی صفحه نشان دهنده می خوانند حساسیت این دستگاهها تا یک صدم میلیمتر است اساس کار دستگاه آلتراسونیک پخش فرکانس های مافوق صوت وغیر قابل شنیدن است که باانعکاس (برگشت) این فرکانس ها توسط Prob دردستگاه تبدیل به یک جریان الکتریکی می شود که باتغییرات جریان الکتریکی میزان ضخامت فلز اندازه گیری می شود. خطای این دستگاه خیلی پایین است ومطمئن عمل می کند دستگاه ضخامت سنجی باباطری های قابل شارژ کار می کند .اگر ضخامت در حد استاندارد باشد اجاز استفاده ار بویلر داده می شوددر شرایطی که کمی زیر حد استاندارد باشد مجوز استفاده از دیگ صادر می شودمنوط به اینکه در فشار کاری تعیین شده توسط کارشناسان شرکت مسئول باشد وتاضخامت سنجی نوبت بعدی اجازه داده می شود وچنانچه زیر حد استاندارد باشد مجوز ادامه کار صادر نمی شود تا اینکه قسمت های ضعیف اقدام به تعویض وتعمیر شود. اصول حفاظت ونگهداری وبازرسی دیگ های بخار
طبق استاندارد ASME میزان کاهش ضخامت تا صد و بیست وپنچ هزارم اینچ حدود سه میلیمتر مجاز است
